by 
W codziennej pracy ogrodniczej, leśnej, budowlanej czy stolarskiej bardzo często używa się terminów „piła” i „pilarka”. Choć wiele osób stosuje je zamiennie, w rzeczywistości oznaczają one różne narzędzia i urządzenia. Znajomość precyzyjnych definicji oraz podziału rodzajów pił jest kluczowa zarówno w kontekście doboru odpowiedniego sprzętu do planowanych prac, jak i w szkoleniach BHP oraz instruktażach stanowiskowych. Poniżej wyjaśniamy różnice między piłą a pilarką oraz przedstawiamy klasyfikację pił wykorzystywanych w pracach technicznych i ogrodniczych.
Definicja piły
Piła to narzędzie tnące wyposażone w zęby, służące do przecinania różnych materiałów, w szczególności drewna, metalu i tworzyw sztucznych. Może być narzędziem ręcznym, wykorzystywanym w pracach manualnych, lub stanowić element roboczy urządzenia mechanicznego. Klasyczna piła ręczna nie wymaga dodatkowego napędu, a jej działanie opiera się na sile rąk operatora.
Definicja pilarki
Pilarka to urządzenie mechaniczne wyposażone w napęd (spalinowy, elektryczny lub akumulatorowy), którego głównym elementem tnącym jest piła – najczęściej w formie tarczy lub łańcucha. Pilarka umożliwia szybkie i efektywne cięcie dużych ilości materiału, a jej konstrukcja minimalizuje wysiłek operatora w porównaniu do pracy piłą ręczną.
W skrócie, pilarka to maszyna, która ma wbudowaną piłę jako element roboczy.
Różnice
Piła to narzędzie ręczne wyposażone w zęby, które do cięcia wymaga wyłącznie siły rąk operatora – nie ma żadnego napędu i służy głównie do drobnych prac, np. przycinania desek czy gałęzi. Pilarka natomiast to urządzenie mechaniczne z wbudowanym napędem (spalinowym, elektrycznym lub akumulatorowym), które wykorzystuje piłę jako element roboczy. Dzięki silnikowi pilarka umożliwia szybkie i efektywne cięcie nawet dużych ilości materiału, minimalizując wysiłek użytkownika i znacznie przyspieszając pracę w porównaniu do zwykłej piły ręcznej.
Przykłady różnicy w praktyce
- Piła ręczna do drewna – klasyczne narzędzie manualne wykorzystywane w stolarstwie i ogrodnictwie do drobnych prac.
- Pilarka łańcuchowa spalinowa – urządzenie z silnikiem spalinowym i piłą łańcuchową zamontowaną na prowadnicy, przeznaczone do ścinki drzew lub cięcia grubych konarów.
Rodzaje pił
Piły dzielimy na dwie główne grupy: piły ręczne oraz piły mechaniczne (stanowiące część pilarek lub maszyn tnących). Poniżej przedstawiono szczegółową klasyfikację i zastosowanie najpopularniejszych typów pił.
Piły ręczne
- Piła grzbietnica (piła do drewna)
Klasyczna piła stolarska o prostym brzeszczocie i usztywnionym grzbiecie, wykorzystywana do cięcia drewna wzdłuż i w poprzek włókien, szczególnie w pracach wykończeniowych. - Piła kabłąkowa (ramowa)
Piła ręczna z wymiennym brzeszczotem zamocowanym na stalowej ramie kabłąkowej. Stosowana głównie do cięcia grubszych gałęzi i bali drewna opałowego. - Piła płatnica
Duża piła stolarska o szerokim brzeszczocie, przeznaczona do szybkiego cięcia dużych powierzchni drewnianych, np. belek konstrukcyjnych. - Piła japońska (ryoba, dozuki)
Piła o cienkim ostrzu, tnąca na ciągnięcie, co zapewnia wysoką precyzję cięcia. Popularna w stolarstwie meblowym oraz pracach wykończeniowych. - Piła do metalu (ramowa)
Wyposażona w cienki stalowy brzeszczot o drobnych zębach, zamocowany na ramie. Umożliwia precyzyjne cięcie metalu, rur stalowych i tworzyw sztucznych. - Piła otwornica
Specjalistyczna piła służąca do wycinania otworów w płytach drewnianych, gipsowych lub w cienkim metalu. Składa się z uchwytu i wymiennych koron o różnych średnicach.
Piły mechaniczne
- Piła łańcuchowa
Najczęściej spotykana w formie pilarki łańcuchowej (spalinowej, elektrycznej lub akumulatorowej). Wyposażona w prowadnicę i łańcuch tnący, wykorzystywana do ścinania drzew, okrzesywania oraz cięcia drewna opałowego. - Piła tarczowa (cyrkularka, pilarka tarczowa)
Mechaniczna piła z obrotową tarczą tnącą. Stosowana do przecinania desek, płyt OSB, materiałów drewnopochodnych i cienkich profili aluminiowych. Występuje w wersji ręcznej (pilarka tarczowa) oraz stołowej (piła stołowa). - Piła stołowa
Piła tarczowa zamontowana na stole roboczym, zapewniająca stabilność i precyzję cięcia. Wykorzystywana w warsztatach stolarskich i w produkcji mebli. - Piła szablasta (lisica)
Elektryczna piła z brzeszczotem poruszającym się ruchem posuwisto-zwrotnym. Doskonała do prac remontowo-budowlanych, cięcia drewna konstrukcyjnego, metalu i PVC. - Piła taśmowa
Wyposażona w zamkniętą taśmę tnącą przesuwaną w jednym kierunku. Umożliwia cięcie krzywoliniowe oraz rozkrój bali w tartakach. W wersji mniejszej stosowana jest w zakładach stolarskich do wycinania elementów o nietypowych kształtach.
Rodzaje pilarek
Pilarki łańcuchowe
Najpopularniejszy typ pilarki, wykorzystywany głównie w leśnictwie, sadownictwie i ogrodnictwie.
- Spalinowe – mają dużą moc, są mobilne i sprawdzają się w pracach w terenie, np. przy ścince drzew.
- Elektryczne przewodowe – ciche, lekkie, idealne do prac przydomowych, np. cięcia drewna opałowego.
- Akumulatorowe – łączą mobilność pilarek spalinowych z cichą pracą pilarek elektrycznych. Nadają się do przycinania gałęzi w ogrodach i sadach.
Pilarki stołowe (tarczowe)
- Stacjonarne urządzenia z okrągłą tarczą tnącą.
- Wykorzystywane głównie w stolarstwie i warsztatach do cięcia desek, listew, płyt i materiałów drewnopodobnych.
- Zapewniają precyzyjne, proste cięcia pod różnymi kątami.
Pilarki ukośnice (piły ukośnice)
- Rodzaj pilarki stołowej, umożliwia dokładne cięcie pod ustalonym kątem.
- Stosowane do prac montażowych i wykończeniowych, np. przy docinaniu paneli, listew przypodłogowych, kantówek konstrukcyjnych.
Pilarki taśmowe
- Wyposażone w zamkniętą taśmę tnącą poruszającą się na dwóch kołach.
- Służą do precyzyjnego cięcia krzywoliniowego i rozcinania kłód w tartakach.
- Często wykorzystywane w rzeźbiarstwie i stolarstwie artystycznym.
Pilarki szablaste (wyrzynarki szablowe)
- Mają brzeszczot wykonujący ruch posuwisto-zwrotny.
- Idealne do prac remontowo-budowlanych, np. przy cięciu rur, desek, profili metalowych i tworzyw sztucznych.
- Stosowane w demontażach i cięciach w trudno dostępnych miejscach.
Pilarki tarczowe ręczne
- Kompaktowe elektronarzędzia z tarczą tnącą.
- Umożliwiają szybkie, proste cięcia w drewnie, sklejce, OSB, a także przy użyciu odpowiednich tarcz w aluminium i tworzywach.
Artykuł zewnętrzny.
